Kontynuujemy nasz cykl poradnikowy. Tym razem przedstawimy Wam najważniejsze postaci związane z ruchem harcerskim i skautowym. Będą to skrótowe i najważniejsze informacje o osobach, które przyczyniły się do powstania czy to skautingu czy harcerstwa na ziemiach polskich. Będzie to wystarczająca wiedza na sam początek bycia harcerzem, którą łatwo będzie można potem uzupełnić.
(22.02.1857 – 8.01.1941)
Robert Stephenson Smyth Baden-Powell, nazywany Naczelnym Skautem Świata (ten tytuł nosił od 1920 roku), to najważniejsza postać w historii skautingu. To właśnie Lord Baden-Powell był twórcą tego wciąż rozwijającego się ruchu. Był generałem armii brytyjskiej i przez całe swoje dorosłe życie był związany z wojskiem – najpierw czynnie, później jako szkoleniowiec armii terytorialnej w Wielkiej Brytanii.
Zalążek skautingu pojawił się w jego głowie już na przełomie stuleci: podczas obrony miasta Mafeking (1899-1900) utworzono oddział chłopców do służby pomocniczej. Baden-Powell uświadomił sobie, że młodzi chłopcy radzą sobie z odpowiedzialnymi zadaniami, o ile są poważnie traktowani. W 1907 r. Baden-Powell zorganizował pierwszy, doświadczalny obóz dla chłopców na wyspie Brownsea. Rok później wydał podręcznik “Skauting dla chłopców”. Od 1910 roku skauting całkowicie go pochłonął – ten młodzieżowy ruch liczył już wówczas 100 tys. członków na terenie Wielkiej Brytanii.
W 1912 roku – w wieku 55 lat – B.-P. poślubił Olave St. Clair, która 4 lata później przejęła organizację skautek – Girl Guides. Dzień urodzin Roberta i Olave – 22 lutego – do dziś jest Dniem Myśli Braterskiej, czyli świętem przyjaźni wszystkich skautów na świecie. Robert Baden-Powell zmarł w 1941 podczas leczenia w Kenii.
Jeśli chcesz przeczytać niesamowitą historię życia Baden-Powell’a, pełną przygód i wyzwań, koniecznie sięgnij po książkę “Mój Uniwersytet Życia“. Jest to najlepsza autobiografia twórcy skautingu. Czyta się ją znakomicie – nieważne czy masz 12 czy 21 lub 55 lat.
(31.10.-1888 – 15.01.1919)
Andrzej Juliusz Małkowski był dla polskiego harcerstwa tym, kim Robert Baden-Powell był dla światowego skautingu, choć tak naprawdę z tym ruchem młodzieżowym Małkowski związał się przez przypadek. W 1909 roku jako żołnierz Armii Polskiej spóźnił się na zajęcia, wskutek czego dostał karę w postaci tłumaczenia podręcznika “Scouting for boys” (“Skauting dla chłopców”) autorstwa Roberta Badena-Powella. Od tej pory Małkowski stał się wielkim entuzjastą skautingu i zaczął szerzyć tę ideę na ziemiach polskich. Był członkiem pierwszej Komendy Skautowej, później Naczelnej Komendy Skautowej we Lwowie. W 1911 zapoczątkował tam wydawanie “Skauta” – pierwszego polskiego dwutygodnika skautowego. W 1913 roku Małkowski zorganizował wyjazd na III Wszechbrytyjski Zlot Skautów w Anglii. Otrzymał od Roberta Badena-Powella skautowy medal “Za zasługi”. W tym samym roku przeniósł się do Zakopanego, gdzie ożenił się z Olgą Drahonowską – ślubu udzielał ks. Kazimierz Lutosławski, twórca pierwszego projektu krzyża harcerskiego. W Zakopanem Małkowscy razem rozwijali prężną działalność harcerską.
Małkowski zginął 15 stycznia 1919 r. w katastrofie morskiej w wieku 31 lat.
Warto zapamiętać. Najbardziej znaną opowieścią o Andrzeju Małkowskim jest sposób w jaki poznał ideę Baden-Powella. Jeśli chcesz zapamiętać kto tworzył harcerstwo – zapamiętaj – to ten co za spóźnienie się a spotkanie miał przetłumaczyć książkę “Skauting dla chłopców”.
(1.09.1888 – 15.01.1979)
Żona Małkowskiego swoje dorosłe życie poświęciła działalności harcerskiej. Była drużynową pierwszej żeńskiej drużyny skautowej we Lwowie, a w latach 1911-1912 pierwszą komendantką skautek w Naczelnej Komendzie Skautowej. Drahonowska uznawana jest za współtwórczynię hymnu harcerskiego – wiersz Ignacego Kozielewskiego pt. „Wszystko, co nasze, Polsce oddamy” przystosowała do melodii rewolucyjnej pieśni „Na barykady ludu roboczy” oraz uzupełniła refrenem “Ramię pręż, słabość krusz”.
W okresie międzywojennym – po śmierci męża – Olga kierowała Harcerską Szkołą Pracy w Pieninach, którą sama założyła. Prężnie działała także w międzynarodowym ruchu skautek. Podczas II wojny światowej przebywała w Wielkiej Brytanii – tam m.in. prowadziła szkołę dla dzieci polskich.
Do Polski Małkowska wróciła w 1961 r. Otrzymała Honorową Odznakę Przyjaciela Dziecka.
Olga Drahonowska-Małkowska zmarła 15 stycznia 1979 r. – dokładnie w 60. rocznicę śmierci swojego męża.
(20.01.1903 – 15.03.1978)
Kamyk – bo tak go nazywano – to jeden z najwybitniejszych instruktorów w historii harcerstwa. Był pedagogiem, wychowawcą, współtwórcą metodyki zuchowej, pisarzem. Służył w Armii Krajowej i był jednym z ideowych przywódców Szarych Szeregów. Kamiński przeszedł przez wszystkie etapy harcerskiego rozwoju, a jako harcmistrz skupił się na pracy z najmłodszymi dziećmi, tworząc metodykę zuchową, która różniła się od systemu działania skautowych wilcząt. Kamiński wprowadził gry i zabawy bliższe polskim dzieciom.
Pisał felietony do “Płomyka” i tygodnika “Iskry”, gdzie miał swoją stałą rubrykę “Na tropie harcerskim”. To właśnie tam w latach 1928/29 drukował odcinki pierwszej wersji swojej przyszłej książki pt. “Antek Cwaniak”.
Był autorem rozprawy doktorskiej pt. “Metoda harcerska w wychowaniu i nauczaniu szkolnym”. Do jego najważniejszych książek należą: “Antek Cwaniak”, “Kamienie na szaniec”, “Zośka i Parasol”, “Andrzej Małkowski”, “W kręgu rady”.
Warto zapamiętać. Kamiński był najważniejszym twórcą ruchu zuchowego. Każdy kto zajmuje się zuchami czytał choć jedną jego książkę, których napisał wiele.
(29.12.1915 – 30.12.2000)
“Orsza” wstąpił do Związku Harcerstwa Polskiego w wieku 13 lat, w 1928 roku. Później został instruktorem Chorągwi Wielkopolskiej ZHP. Jego najważniejsza działalność harcerska przypadła na okres II wojny światowej – we wrześniu 1939 roku współorganizował Pogotowie Harcerzy w Warszawie. Działał w Szarych Szeregach, a w maju 1943 roku został ich naczelnikiem. Był dowódcą słynnej Akcji pod Arsenałem, uczestniczył w Powstaniu Warszawskim.
W 1989 roku objął przewodnictwo w Krajowym Komitecie Odrodzenia ZHP oraz w Radzie Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Był współzałożycielem Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej, a w latach dziewięćdziesiątych działał na rzecz zjednoczenia polskiego harcerstwa.
Był autorem wielu prac dotyczących historii harcerstwa okresu okupacji, m.in.: “Akcja pod Arsenałem”,
“Całym życiem. Szare Szeregi w relacji naczelnika”, “Florian Marciniak. Naczelnik Szarych Szeregów”, “O prawie harcerskim”, “To nie takie proste: moje życie”.
Zmarł w wieku 85 lat po długiej chorobie.
(14.03.1920 – 13.07.1996)
Zawodowo – specjalista w zakresie normalizacji i metrologii. Harcersko – instruktor ZHP, harcmistrz, porucznik Armii Krajowej w Szarych Szeregach. Mirowski działał w harcerstwie od czasów gimnazjalnych, przechodząc przez kolejne etapy harcerskiego rozwoju. W trakcie studiów wyższych był członkiem Akademickiego Kręgu Starszocharcerskiego “Kuźnica”. W okresie II wojny światowej został powołany na funkcję komendanta Hufca Mokotów Górny w Warszawskiej Chorągwi Szarych Szeregów. Był organizatorem i pierwszym komendantem Zawiszaków, najmłodszej grupy metodycznej Szarych Szeregów.
Po wojnie wycofał się z harcerstwa wraz z odejściem Aleksandra Kamińskiego z funkcji przewodniczącego Rady Naczelnej ZHP (1959 r.). Powrócił do pracy harcerskiej w 1989 roku, zaangażował się w przeprowadzanie zmian w ZHP, co zaowocowało przywróceniem tradycyjnego Przyrzeczenia i Prawa Harcerskiego na XXVIII Zjeździe ZHP w grudniu 1990 roku. Został wtedy wybrany na funkcję Przewodniczącego ZHP.
Zmarł niespodziewanie podczas światowej konferencji skautowej w Oslo, gdzie wraz z reprezentacją ZHP odbierał certyfikat potwierdzający członkostwo naszego Związku w WOSM – Światowej Organizacji Ruchu Skautowego.
Mirowski został uhonorowany wieloma cennymi odznaczeniami, w tym Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych czy Złotym Krzyżem “Za Zasługi dla ZHP”.
Redaktor: Piotr JurgielewiczWyznawca koncepcji fast and light. Kurtkę przeciwdeszczową zamienił na softshell, a buty trekkingowe na buty biegowe. Zamiast chodzić, woli biegać. Uczestnik kilku górskich ultramaratonów. |