Jak rozpalić ogień przy bardzo silnym wietrze? Jak sobie poradzić, kiedy na dodatek zacina deszcz? Pomocą mogą być zapałki sztormowe lub morskie. Dzięki dużej ilości materiału palnego ogień nie zgaśnie nawet podczas silnych porywów wiatru, a morskie zapałki wytrzymają nawet krótkotrwałe zanurzenie pod wodę! W tej kategorii znajdziesz oprócz zapałek także wodoodporne zestawy zapałek z pudełkiem oraz wielokrotnego użytku zapałki wieczne.
Co to jest zapałka?
Współczesna zapałka to owoc wielu lat doświadczeń i ulepszeń. Pomimo bardzo niskiej ceny i z pozoru prostego wykonania jest to niezwykle wyrafinowany przedmiot. Aby zdać sobie z tego sprawę, pomyśl tylko, jak trudno jest rozpalić ogień bez pomocy zapałek, czy zapalniczki. Główną częścią zapałki jest drewniany patyczek, nasączony i pokryty wieloma związkami chemicznymi, które umożliwiają rozpalenie zapałki, następnie utrzymanie ognia, a po jej spaleniu zapobiegają nawet dalszemu żarzeniu się drewienka. Do rozpalenia zapałki potrzebujemy szorstkiej draski. Sama draska to również bardzo ciekawa rzecz o złożonym składzie chemicznym. Tarcie główki zapałki o draskę wyzwala temperaturę około 200°C, co rozpoczyna dalszy zapłon. Ciekawą rzeczą jest fakt, że dawniejsze zapałki można było rozpalić, trąc niemal o każdą powierzchnię – sceny z filmów kowbojskich, gdzie bohaterowie rozpalają zapałkę o swoją brodę, nie są wcale wyssane z palca. Dzisiejsze zapałki rozpala się odrobinę trudniej i trzeba do tego użyć wspomnianej już draski. Wyklucza to niekontrolowany samozapłon, który w starszych zapałkach mógł się pojawić nawet przy potrząsaniu pudełkiem nimi wypełnionym.
Krótka historia zapałki
W sieci można znaleźć czasami informację, jakoby zapałki zostały wynalezione później niż zapalniczka. Jest to jednak duże naciągnięcie faktów. Jeżeli za zapalniczkę uznamy urządzenie do wielokrotnego niecenie ognia, to rzeczywiście pierwsze takie przedmioty i zestawy powstały już w czasach prehistorycznych – krzemienie lub kawałki drewna, o które się tarło. Pierwsza jednak prawdziwa zapalniczka mechaniczna, którą łatwo można było wytworzyć ogień powstała w XIX wieku. Pierwsze zapałki natomiast powstały już w VI wieku naszej ery w Chinach i były bardzo podobne do współczesnych. Ich główka również jak we współczesnych zapałkach, zawierała siarkę. Wynalazek ten został dopracowany w Europie w XIX wieku i bardzo szybko zyskał ogromną popularność. Warto zauważyć, że pierwsza zapałka europejska i tak powstała wcześniej niż wspomniana zapalniczka mechaniczna, chociaż różnica to tylko kilkanaście lat.
Co to zapałki sztormowe?
Zapałka to rewolucyjna rzecz, chętnie używana do dzisiaj – jest bardzo tania i prosta w użyciu. Mają one jednak kilka wad. Pierwszą jest wrażliwość na podmuchy wiatru. Główka zapałki rozpali się prawie zawsze, ale nawet stosunkowo nieduży podmuch może ją zgasić, kiedy wypali się już siarka i inne związki chemiczne. Taka zapałka jest już wtedy do wyrzucenia. Na wietrze można czasami zużyć całą paczkę, zanim uda nam się dobrze rozpalić ognisko lub palnik turystyczny. Kolejną wadą jest wrażliwość na zawilgocenie. Nawet kiedy zapałki wcale nam nie zmokły lub nie wpadły do wody, a jedynie zostawiliśmy je na noc na zewnątrz, na następny dzień możemy mieć problemy z ich rozpaleniem – po tygodniu, na przykład na obozie harcerskim, kiedy zapałki nie były trzymane w szczelnym pudełku, możemy w zasadzie zapomnieć o ich używaniu. Tak powstało zapotrzebowanie na zapałki sztormowe – niegasnące zapałki wodoodporne. Inną często spotykaną nazwą to zapałki survivalowe. Czym więc się wyróżniają zapałki sztormowe? Są one dłuższe i grubsze od klasycznych zapałek, a ponad połowa ich długości jest pokryta łatwopalną masą. Masa ta w składzie chemicznym i wyglądzie jest bardzo podobna do standardowej główki zapałki, aczkolwiek pali się mniej gwałtownie i wolniej pozwalając na dłuższe wykorzystanie zapałki. Sformułowanie niegasnące zapałki wynika z faktu, że nawet po zdmuchnięciu płomienia temperatura spalonej masy jest na tyle wysoka, że powoduje automatyczny zapłon nowej porcji. Nawet wyjątkowo silny wiatr nie jest wiec w stanie zgasić płomienia. Wszystkie zapałki sztormowe są bardziej odporne również na zawilgocenie, a niektóre zapałki są wręcz wodoodporne – rozpaloną zapałkę możemy nawet zanurzyć w wodzie, a po jej wyjęciu płomień w wyniku samozapłonu rozpali się ponownie. Nikt raczej nie będzie wkładał zapałki pod wodę (chyba że do testów), ale w praktyce, kiedy kropla deszczu spadnie bezpośrednio na płomień, nie spowoduje to jej zgaśnięcia.
Zapałka wieczna
Ciekawą opcją dla survivalowców i obozowiczów jest wieczna zapałka. Rozpatrując zasadę jej działania, w zasadzie musimy stwierdzić, że jest to w większym stopniu zapalniczka na benzynę niż zapałka. Wszystkie materiały i zasada działania jest taka sama jak w zapalniczce – mamy benzynę, mamy knot nią nasiąknięty i mamy krzesiwko go rozpalające. Natomiast wygląd i sam sposób rozpalania jest bardzo podobny do klasycznej zapałki i stąd nazwa wieczna zapałka – podłużną metalową zapałkę z knotem na jej końcu pocieramy o krzesiwo na krawędzi – ruch dokładnie taki sam jak w przypadku siarkowych, drewnianych zapałek. Jest to wiec produkt pośredni, między tymi dwoma przedmiotami. Zapałka wieczna czerpie zalety z nich obu. Jest ona prosta w obsłudze, daje nam duży płomień, stosunkowo odporny na podmuchy wiatru, a cała konstrukcja jest szczelnie zakręcana, kiedy jej nie używamy – zapałka jest więc wodoodporna. Jest ona również bardziej szczelna niż klasyczna zapalniczka na benzynę – alkohol tak łatwo nie wyparowuje – mniejsza jego porcja starczy nam zatem na dłużej.
Zapałka wieczna lub zapałki sztormowe to świetna opcja na harcerski obóz, na kemping lub na trekking po dzikich ostępach, gdzie ogień może być podstawą przeżycia i nasze urządzenie rozpalające nie powinno nas zawieść.
