Jak wybrać lornetkę – poradnik

Jeżeli stoisz przed wyborem lornetki, to możesz być lekko zbity lub zbita z tropu tymi wszystkimi oznaczeniami, rodzajami szkła czy pokrycia soczewek. To faktycznie może wydawać się trudne do zrozumienia, jednak postaram się Wam przybliżyć “o co chodzi” tak, byście mogli podjąć decyzję, jaki model będzie najlepszy!

Numerki

Na pewno zauważyliście, że w nazwach różnych modeli zawsze zawarte są liczby, jak na przykład Levenhuk Atom 10×25. Jeżeli jesteś osobą początkującą w świecie lornetek, możesz nie wiedzieć co one oznaczają i zazwyczaj to one sprawiają największy problem. Nie ma się jednak czego bać – sprawa jest dość prosta i bardzo szybko można zrozumieć ich znaczenie.

Pierwsza liczba – w powyższym przykładzie “10” – oznacza powiększenie. Czyli w lornetce, która ma 10-krotne powiększenie zobaczymy widziany obiekt jakby znajdował się 10 razy bliżej i 10 razy większy niż widziany gołym okiem. Warto zauważyć, że powiększenie na poziomie 10x to prawdopodobnie wszystko, czego potrzebujesz do standardowych zastosowań. W miarę jak ta liczba rosłaby, to obraz stawałby się coraz bardziej rozmazany, chwiejny i ciemniejszy. Dzieje się tak, ze względu na to, że powiększa się również drżenie naszych dłoni – dlatego dla lornetek z powiększeniem większym niż 10 stosuje się specjalne statywy.

Druga liczba – w naszym przykładzie “40” – oznacza średnicę przedniej soczewki. Im będzie ona większa tym lepiej dla jakości widzianego obrazu. Tak więc lornetka o parametrach 10×40 będzie dużo bardziej komfortowa niż na przykład 10×25. Jedyny minus lornetek z większą średnicą soczewki jest taki, że będą one cięższe.

Pole widzenia

Pole widzenia to kolejny parametr, który warto mieć na uwadze przy podejmowaniu decyzji o wyborze modelu lornetki. W skrócie, parametr ten odnosi się do wielkości przestrzeni, która widzisz przez lornetkę. Na przykład gdybyśmy przed sobą mur, w odległości 1000 metrów, to przy polu widzenia 100 będziemy mogli zobaczyć odcinek muru o szerokości 100 metrów bez obracania głowy. Będzie to liniowe pole widzenia, podawane zawsze w metrach na 1000 metrów. Istnieje jeszcze kątowe pole widzenia, wtedy podaną wartość wyraża się w stopniach – na przykład pole widzenia 100 m to będzie około 5,7°.

Warto pamiętać, że im wyższe przybliżenie lornetki, tym mniejsze pole widzenia, za to bardziej dokładnie.

Jeżeli nosicie okulary, to zwróćcie też uwagę na parametr taki jak oddalenie źrenicy wyjściowej. Jest to, zazwyczaj wyrażona w milimetrach, maksymalna odległość między okiem, a soczewką, przy której całe pole widzenia jest nadal widoczne.

Odległość pomiędzy soczewką przednią i źrenicą

To już jeden z bardziej skomplikowanych parametrów optycznych. Oblicza się go dzieląc średnicę soczewki zewnętrznej przez powiększenie – w naszej przykładowej lornetce z pierwszego punktu będzie to 40/10 czyli 4. Zazwyczaj nie trzeba tego samodzielnie obliczać – parametr ten będzie podany w specyfikacji produktu. Im większy wynik, tym jaśniejszy będzie widziany obraz. Dla podstawowych zastosowań wynik pomiędzy 2.5-3 będzie wystarczający, a jeśli chcesz oglądać gwiazdy to szukaj lornetki z wynikiem pomiędzy 5-7. Wyższy parametr, do większości zastosowań nie będzie potrzebny. Jedyna sytuacja, gdzie możemy odnieść z niego wymierną korzyść to sytuacje, kiedy lornetka będzie się mocno trzęsła – jak na przykład na żaglówce. Wynik powyżej 7 da stabilniejszy obraz.

Pryzmaty

Pryzmat to szklany element układu optycznego, który odwraca obraz uzyskany przez przednią soczewkę, tak by do oka trafiał poprawnie zorientowany w kierunku góra-dół. Pryzmat jest potrzebny, ponieważ obraz przekazywany przez soczewkę przednią jest “do góry nogami” i bez niego obserwacja była by co najmniej utrudniona, dlatego pryzmaty są konieczne w lornetce.

Istnieją dwa typy układów pryzmatów, jakie stosuje się w lornetkach – porro i dachowy. Pryzmaty porro to klasyczny układ, w którym są one przesunięte względem siebie, co wpływa na budowę korpusu – będzie większy i cięższy, ale jednocześnie lornetka będzie tańsza i z większą ostrością obrazu.

Układ dachowy pryzmatów z drugiej strony jest bardziej skomplikowany, a jednocześnie bardziej kompaktowy, co przekłada się na mniejszą wielość i wagę sprzętu, co niewątpliwie może być dużą zaletą. Wadą natomiast będzie na pewno zdecydowanie wyższa cena lornetki i trochę mniej ostry obraz.

Lornetki z pryzmatami porro warto polecić osobom, którym nie zależy na wielkości i wadze sprzętu, na przykład do obserwacji nocnego nieba, gdzie zazwyczaj i tak stosuje się dodatkowo statyw. Dla wielbicieli sportów ekstremalnych i osób liczących każdy gram wagi rozwiązaniem będą lornetki z pryzmatami dachowymi.

Jeśli mowa o pryzmatach to trzeba też kilka słów napisać o rodzajach szkła używanego do ich produkcji – najczęściej będzie to Bak4 o bardzo wysokiej jakości lub BK7, które daje trochę gorszy obraz z widocznym winietowaniem, czyli przyciemnieniem krawędzie, ale jest jednocześnie dużo tańsze.

Pokrycie soczewek

Powierzchnię soczewek pokrywa się specjalnymi substancjami chemicznymi, które pomagają utrzymać jasność obrazu. Najlepszym rozwiązaniem jest powłoka wielowarstwowa, ponieważ daje najjaśniejszy obraz, ale często by obniżyć cenę lornetki stosuje się tylko jedną warstwę, która również działa, choć w mniejszym zakresie.

Regulacja ostrości, korekcja dioptri

Często przy obserwacji przez lornetkę konieczna może okazać się regulacja ostrości. Najczęściej pokrętło regulacji będzie znajdowało się na łączniku pomiędzy okularami i wyostrza jednocześnie obraz dla obu oczu – to najczęściej spotykana konstrukcja. Indywidualne ustawienie ostrości dla każdego oka wymaga dwóch osobnych mechanizmów, ale raz ustawione nie będzie już wymagało korekt, ponieważ będzie dopasowane do Twojego wzroku. Nie sprawdzi się to przy obserwacji na krótkich dystansach, ale działa bardzo dobrze przy dalszych obserwacjach. W modelach budżetowych możemy spotkać się z ostrością ustawioną przez producenta, bez możliwości regulacji, co nie jest rozwiązaniem idealnym.

W modelach z regulacją ostrości zazwyczaj możemy spotkać również dokonać korekcji dioptri, która pomaga dopasować lornetkę do wzroku i jego ewentualnych wad.

Dla wygody użytkowania, w większości modeli możesz też dopasować lornetkę do rozstawu swoich oczu, co wpływa znacząco na komfort jej użytkowania. Regulacja ta jest bardzo prosta – wystarczy odpowiednio rozchylić okulary, które są ruchomo zamocowane na łączniku.

Pomimo ustawień ostrości warto pamiętać, że każda lornetka ma minimalny dystans ostrości, przy którym można nadal wyostrzyć obraz. Poniżej tego progu nie uda się uzyskać ostrego obrazu i jest to normalne zjawisko, spowodowane specyfiką optyki.

—
źródła wykorzystane przy tworzeniu tego poradnika:
– https://www.levenhuk.com/reviews/guide_to_binoculars/
– http://www.optyczne.pl/s%C5%82ownik.html

Redaktor: Mateusz Konieczny Uwielbia podróżować – zwłaszcza na Bałkany lub Wschód – po to, by zjeść coś, czego jeszcze nie jadł i wypić coś, czego nigdy nie pił. Chyba, że jedzie w góry – wtedy może nie jeść i nie pić, żywi się widokami i powietrzem. Z wykształcenia etnolog, co z pewnością mocno wpłynęło na jego sposób postrzegania spotykanych w drodze osób i kultur. Do internetu wdzwaniał się już w roku 2000, a w 2001 założył pierwszego bloga.